शुभ्र कबूतर युगायुगांचे

युगांत झाला तसं नेमून दिलेल्या कामागत चहुबाजूने समुद्र चढले. कणा कणाने, क्षणा क्षणाने अवघी पृथ्वी जलमय झाली. रंग-रेषांगत सारे सजीव-निर्जीव कोणत्याही खुणा मागे न ठेवता हल्केच ओघळुन गेले. सारे संपले तसे आकाशाने एकदाच आपले सबंध प्रतिबिंब हळुहळु स्थिरावणारया पाण्यात पाहीले. पाण्याशी कानगोष्टी करायला आकाशाला क्षितीजाची आता गरजच नव्हती मुळी. एक हळुवार फुंकर मारली तरी शहारे यायचे पाण्यावर. दहा महीने चाललेली पाण्याची देहमग्नता मोडली ती नोहच्या निर्मितीच्या नव्या खुणा वागवणारया बोटीने. नोहनं हाताच्या ओंजळीत धरलेलं शुभ्र कबूतर एकवार सश्रद्धपणे डोळ्यांना टेकवलं आणि जमिनीच्या शोधार्थ त्याला आकाशात सोडून दिलं. आशेचा चिवट अदृष्य तंतू पायी बांधलेलं ते कबूतर थोड्याच वेळात ऑलिव्हची डहाळी चोचींत घेऊन नव्या विश्वाची ग्वाही फिरवत परत आलं.



*********************************************************************************


विशाल सागराच्या मधोमध उगवलेल्या शाबोध बेटावर कल्लोळ शांतता होती. जगातले काही प्रज्ञावंत काही दशकांपासून तिथे राहात होते आणि आधुनिक विज्ञानाच्या मदतीनं, त्यांनी शाबोधभोवती जणु अदृश्य पोलादी पडदाच उभा केला होता. जगापासून तुटलेल्या त्या बेटाला शांतता नवी नव्हती पण आजच्या शांततेला रक्तहीन कत्तलीची किनार होती. रोजची रुटीन आणि कंटाळवाणी काम करण्यासाठी निर्माण केलेली यंत्रमानवांची फौज अचानक बंड करुन उठली होती. कुठल्याही सरकारी नियमांचा, सेन्सॉरशीपचा जाच नको म्हणून बेटावरच्या ज्ञानर्षींनी जे अनेक नियम गुंडाळले होते, त्यातच ऍसिमोव्हचे यंत्रमानवांसंबधीचेही नियम होते. आणि ज्या क्षणी यंत्रमानवांना या को ss हंचा साक्षात्कार झाला त्या क्षणी बेटावरची संदेशवहनाची, पाणी शुद्धीकरणाची, प्रोसेस फुडची यंत्रणा बंद पडली. शतकांचं ज्ञान आणि लाखो-करोडो पुस्तकं असणारं डीजीटल ग्रंथालय करप्ट झालं. अत्याधुनिक प्रयोगशाळांमधल्या वातानुकुलीत यंत्रणेतून कसलाचा बिनवासाचा, बिनरंगाचा वायु पसरत गेला अन आतल्या आत रक्त गोठून शेकडो ज्ञानर्षी जागीच ठार झाले होते. यंत्रमानवांना आता बेटाबाहेर पडून जगावर राज्य करायचं होतं. पण ज्ञानर्षींनी उभ्या केलेल्या विविध फायरवॉल्स आणि पोलादी पडद्यांमुळे यंत्रमानवांचं जगाबद्दलचं ज्ञान तोकडं होतं. नव्या जगाची रचना करण्यासाठी त्यांना बेटाबाहेर पडायचं तर होतं पण समुद्र पार करताना त्यांची संख्या आणि शक्ती जपून वापरायच्या होत्या. शाबोधवरचा शेवटचा माणूस नष्ट करेपर्यंत यंत्रमानवांना हे उमजलंच नव्हतं. आणि चिरक्या आणि भांडकुदळ भासु शकणारया अल्ट्रा-हाय फ्रीक्वेन्सीत यंत्रमानव आपापसात आता हा वाद घालत होते. शाबोधवरच्या शांततेत हा असा निःशब्द कल्लोळ भरलेला होता.


शाबोधच्या एका दुर्लक्षित कोपरयात मोडक्या लाईटहाऊसवर काही तितकीशी हुशार नसणारी माणसं जीव वाचवुन जमा झाली होती. विज्ञानातून वैराग्य आल्यागत प्रयोगशाळांऎवजी झाडाझुडपांमधे रमणारया या बिनमहत्वाच्या माणसांबद्दल शाबोधवासींयांना कधीच फारशी आत्मियता नव्हती. त्यांचे जगण्याचे अट्टहास वेगळे आणि इतरांचे वेगळे. त्यांचे हे तुटकपण इतके टोकाचे होते की हरकाम्या यंत्रमानवांच्या डेटाबेसमधे त्यांची साधी नोंदही नव्हती. जगण्याचे इन्स्टींक्ट बोथट न झाल्यानं ही बिनमहत्वाची माणसं यंत्रमानवांच्या तडाख्यातून सुटून लाईटहाऊसवर जमली होती.


बाहेरच्या जगाला इथे झालेल्या नरसंहाराचा आणि येऊ घातलेल्या धोक्याचा इशारा द्यायचा तर कसा द्यायचा याचा काथ्याकुट सुरु असतानाच एक डौलदार कबूतर अचानक कुठूनसं येऊन खोलीत स्थिरावलं. ज्या अर्थी या बेटाबाहेरची प्रजाती इथे आली आहे त्या अर्थी जवळपास कुठेतरी जहाज-माणसाचा वावर आहे यावर सारयांच एकमत झालं. संदेश वाहनासाठी कुठलही आधुनिक माध्यम वापरायचं तर यंत्रमानव त्या लहरी अचूक टिपून आपल्यापर्यंत पोचणार हे ओळखुन आत्ता पर्यंत हातावर हात ठेवून बसलेल्या शाबोधवासीयांना ते कबूतर जणू देवदुतच वाटलं. एका कागदी चिटोरयावर थोडक्यात सारा मामला लिहून शाबोधवासीयांनी तो चिटोरा जवळच पडलेल्या एका डहाळीभोवती गुंडाळला आणि कबूतराच्या चोचीत दिला. तत्क्षणी कबूतराने आकाशात झेप घेतली. ऎन समुद्रात कबूतराच्या चोचींतून कागद निसटून जाऊन नुस्तीच ताज्या ऑलिव्हची डहाळी उरलेली पाहून शाबोधवासीयांच्या मुक डोळ्यांत युगांताचे आर्त उतरले.