शिव्या- एक देणे!

किती थोड्या गोष्टी आहेत माणसाच्या आयुष्यात जिथे देणारा खुष असतो आणि घेणारा खल्लास! तरीही शिव्या भाषिक दृष्ट्या अस्पृश्य का? असे म्हणतात की तुम्हाला एखादी नवी भाषा किती येते याची परीक्षा घ्यायची असेल तर नव्या भाषेत शिव्या द्यायला सांगा. इतकं सारं असूनही शिव्यांना आपण सांस्कृतिक घटक मानत नाही ही मोठी खेदाची गोष्ट आहे.

शिव्या आणि मनुष्यप्राण्याचं वय यांच्या आंतरीक संबंधांविषयी फारसं संशोधन झालेलं नसलं तरी सांखिकीदृष्ट्या ते सिद्ध करणे फारसे कठीण नाही. उदा. तुम्ही आम्ही लहान असताना भयंकर भांडणे झाली की फार फार तर गाढव किंवा मुर्ख असे म्हणून आत्माराम शांत करायचो. नीट आठवून बघा, कॉलेजमधे या दर्जाची शिवी कधी दिली आहे का? तिथे सर्वसामान्यपणे जो उद्धार होतो तो इथे लिहीणे शिष्टसंमत होणार नाही अन्यथा मी दुर्मिळातदुर्मिळ पुण्यवचने तुम्हा सारयास ऎकविली असती. तर मुळ मुद्दा असा की कॉलेज मधे कानाखाली जाळ शिव्या काढण्या ऎवजी कुणी 'अरे गाढवा' असं म्हटलं तर किती विनोदी वाटेल? आणि कॉलेजमधली दुषणे पन्नास वर्षे वयाचा माणूस द्यायला लागला तरी आपल्या भुवया वर जातातच की. तर, पुराव्यानिशी हे सिद्ध केले जाऊ शकते की शिव्या आणि मनुष्यप्राण्याचं वय यांचा सरळ संबंध आहे. पुनरुक्तीचा धोका पत्करुन हे मी परत सांगु ईच्छितो की म्हातारपण म्हणजे दुसरे बालपण असे म्हटले जाते. म्हातारी माणसे परत 'अरे मुर्खा' वगैरे बालपणीच्याच सदवाण्या उच्चारत असतात.

शिव्या ही खरे तर मौखिक हिंसाच आहे. पण गुद्याचे काम मुद्यावर होणार असेल तर अश्या हिंसेचा मी पुरस्कार करतो. ताजाताजा बांधलेला रस्ता महिन्याभरात खराब होतो, तुमच्याच जीवंतपणाचे सर्टिफीकीट द्यायला कारकुन पैसे मागतो, सिग्नल तोडून बाईक आपल्या कारला घासून जाते, बॉस सगळ्यामागे त्याचेच नाव लावतो....कल्पना करा..या अंतहीन यादीपाई किती रक्त वाहु शकते! पहिल्या, दुसरया आणि भविष्यातल्या तिसरया महायुद्धातही एव्हढा रक्तपात होणार नाही जर अश्या सारया प्रसंगात आपण गुद्द्यांवर आलो तर. भाषेच्या या एका अपरुपाने सारया मानवजातीवर अनंत उपकार केले आहे. खेंगट्यांनी हसण्याचं काम नाही. फार गहन विषय आहे हा.

शिव्यांचा जागतिक मागोवा घेण्याआधी आपण आपल्या मातीतल्या शिव्यांकडे वळू. प्रादेशिकवाद मराठी माणसाच्या अंगी कसा भिनला आहे हे पाहायचे असेल तर शिव्यांचे अन्वयार्थ आणि भाषेच्या छटा आपल्याला ध्यानात घ्याव्या लागतील. कोकणी माणूस सहजपणे 'अरे रांडेच्या' म्हणेल. देशावर उच्चारुन बघा हे शब्द! पुण्यातल्या शिव्या कायमच अरबटचरबट असतात, अरे खेंगट, अहो शहाणे/विद्वान किंवा गेला बाजार मसण्या. मुंबई मुक्कामी, विशेषतः डोंबवली आणि मालाडला लोकल मधे चढताना म आणि भ यावरुन सुरु होणारया शिव्या सहजपणे "सोडल्या" जातात, जसे मोगल स्फुर्ति येण्यासाठी दीन दीन म्हणायचे तसे. तुम्हाला दंगल घडवायची असेल तर हे शब्दोच्चारण तुम्ही मराठवाड्यात करुन पाहा.

थोडं गंभीरपणे बोलायचं झालं तर शिवी हा एक सांस्कृतिक दहशतवाद आहे. म, भ तत्सम शिव्या हा वंशशास्त्राच्या दृष्टीने अक्षम्य अपराध आहे. किती थिल्लरपणे, किती सहजपणे उच्चारले जातात हे शब्द!

मान्य, तुम्हाला-मला भयंकर संताप येतो, रक्त उसळतं, मेंदु तरंगायला लागतो, कानातून वाफा यायला लागतात, उलटे-सुलटे कसेच आकडे सुचत नाहीत. मग बघता काय, कारची काच बंद ठेवायची आणि खच्चून 'काय रे भैताड' अशी व्हेज शिवी द्यायची. तुम्हालाही शिवी दिल्याचं समाधान आणि खाणारयाला ही!