अर्धा माझा भास..अर्ध सत्य तुझे..त्याच्या साठी ओझे आभाळाचे

प्रिय ग्रेस,

"संध्यामग्न पुरुषाची लक्षणे" वाचतोय सध्या. अत्यंत अभिरुचीहीन कव्हर केलय तुमच्या पुस्तकाचं, मनापासून वाईट वाटलं. असं या आधीतरी कधीच झालं नव्हतं, मग आत्ताच का? पुस्तक जुनं वाटावं किंवा स्वस्तातलं वाटावं इतकं कव्हर टाकाऊ? सुभाष नेहमीच तुम्हाला "वाचतो", मग हा त्याचा प्रयोग म्हणायचा की काय? तसं असेल तर फसला असं वाटतय. सामनातल्या तुमच्या लेखमालेचं पुस्तक म्ह्टल्यावर जरा धास्ती होतीच. तुम्ही काही "लिही" म्हटलं की लिहीणारया पंथातले नव्हे. त्यात या कव्हरची भर. अजून पुस्तक वाचतोच आहे आणि अजूनतरी कुठेच शॉक लागलेला नाही. "मृगजळाचे बांधकाम" सुरुवातीपासूनच जड गेलं. करायचं म्हणून अवघड केल्यासारखं! हेही त्या पंथातलं असतं तर मात्र एक आत्मीक मैत्र मिटल्याचं दुःख झालं असतं.

तुमच्या कविता मी कधीच एका बैठकीत वाचत नाही; नाही सहन होत मला. अंगात भिनण्या आधी स्वःतच अलिप्त होते ती. तुमच्या भाषेत सांगायचं तर "दुःख टेकण्यापुरती संदीग्ध." तुमचा संदर्भ तिथेच संपतो, सीतेच्या जनकासारखा. किंवा तुमच्या आणि जीएंच्या झाल्यानझाल्या भेटीसारखा. तिथून पुढे ती कविता तुमची असेल तर नाही भेटावं वाटत मला. हे सारं काय आहे? कशासाठी आहे? "पाठशिवणीचा खेळ पोटशिवणीच्या साठी..."

समिक्षा का करावी? करावी का? ज्याचा त्याचा प्रश्न. आपलं लिहीणं झालं की आपण तुटून जावं. तुमच्या कवितांचं आम्ही काय करावं? कसं तपासावं एकेक अंग? तुमच्या वैयक्तीक आयुष्याशी सांगड घालून? की भाषेचा एकेक कोपरा तासून? परत तिथेही तुमचा आणि माझा सारखाच अट्टहास आहेच की " You can take off my cloths, but you can't make me naked." तुम्ही म्हणता तसं लोकं तुमच्या कवितेविषयी कमी बोलतात आणि त्याच्या परिणामाविषयी जास्त बोलतात. मी काय करतो? मला तर तुमची कविता अचानक भेटते, जाणवते. कुणी विचारलं तर काय सांगु तिचे अर्थ?
"मोडूनी परतीच्या वाटा
आलो तोडूनी माळं
देशील कारे गोंदून
मज कोरे आहे भाळं"

मीही आता कोणाला काही सांगत नाही. पण एखादा क्षण बेसावध असतो जशी "साजणवेळा." जसं गाणं तशी कविता; वेगळी करताच येत नाहीत मला. त्वचा सोलून आतला आत्मा शोधू पाहाणारा मुकुंदचा आवाज आणि "पुरातून येती तुझे पाय ओले"ची मोडकांनी बांधलेली अप्रतिम कॉंम्पोझीशन. थकायला होतं मला शब्द-अर्थ-सत्य यांच्या इतक्या जवळ जाऊन.

तुमच्या सारखीच मलाही प्रिय ते ते नाकारण्याची सवय आहे ग्रेस! कधी ते हरवण्याची भिती असते म्हणून तर कधी त्याची सवय होईल या धास्तीने. तुमच्या सावलीला नाकारता आलं नाही म्हणून मी माझे लिहीते हात कलम केले. घाबरु नका, रुढार्थाने नव्हे. मला माझी ओळख गमवायची नव्हती, सत्व गमावलेली कलाकृती तुम्हालाही आवडली नसतीच नां?

"...
मी असममित शरीराचा-
ढासळतात माझे तोल तू
असण्याच्या प्रत्येक शक्यतेवर;
पण आत्म्याची शालीन
छंदबध्दता कधी मोडलीच नाही,
जसा जपावा प्रत्येकानेच
आपापला अवकाश.
अवघड असतात नेहमीच वागवणं निर्वासितासारखे
या शरीराचे साज
आणि आकृतीबंधातून तुला शोधायचे
सराईत छंद.
देहवाती भोवती काजळी धरणं
म्हणजे निर्वात काळसरपणात कोंडून जाणं
शोधूनही सापडत नाहीत आता
पारदर्शक मनाचे ढवळलेले तळं"

कविता पोस्ट करायची नाही असं सांगीतलेलं असतानाही तुमच्या साठी हा अपवाद.

--संवेद